Lerarentekort aanpakken

Volgens De Morgen van 21 maart 2023 wil onderwijsminister Ben Weyts het lerarentekort aanpakken en kijkt hij hiervoor naar de privésector. “Vanaf volgend schooljaar kunnen werknemers uit de privésector enkele uren als gastleerkracht voor een klas in het secundair of basisonderwijs staan. Daarvoor hoeft die persoon geen pedagogisch diploma te hebben. Tot nu toe was dat alleen mogelijk in het technisch of beroepssecundair onderwijs, onder heel specifieke voorwaarden.” Via ‘dienstleveringscontracten’ kunnen bedrijven hun werknemers mét een pedagogisch diploma enkele uren per week uitlenen aan het onderwijs. Ook bij een herstructurering kan een bedrijf volgens Weyts de werknemer voor wie er anders geen voltijdse job zou zijn, naar het onderwijs sturen. Mensen die definitief de stap naar het onderwijs maken en daarvoor een opleiding volgen, krijgen tot slot extra rechten. Door de stage-uren van hun opleiding te laten meetellen in de opbouw van hun vaste benoeming, hoopt Weyts zij-instromers gemotiveerd te houden.

Deze maatregelen zijn al afgeklopt met de regering, maar nog niet met de sociale partners. Volgens het Katholiek Onderwijs Vlaanderen zijn ze geen echte oplossingen voor het lerarentekort en blijft het gerommel in de marge. Nancy Libert van onderwijsvakbond ACOD stelt zich vragen bij de onderwijskwaliteit. Zij zegt dat de zij-instromers meer dan welkom zijn, maar dat dit de indruk geeft dat iedereen zomaar leerkracht kan zijn. “Het is niet omdat je de leerstof kent, dat je die ook kan overbrengen op leerlingen.” Om deze onderwijskwaliteit te bewaken, wil Weyts meer middelen vrijmaken voor de aanvangsbegeleiding van leerkrachten uit de privésector. Maar de vraag is of dit voldoende is. De werkdruk van de leerkrachten zal er niet op verbeteren als ze nog meer starters moeten begeleiden. Bovendien krijgen directeurs de lastige taak om de schoolplanning te verzoenen met die van werknemers uit de privé.

De GO!-scholengroep in Gent startten samen met de VDAB het INTRO- project op. Bij het INTRO-project kunnen werkzoekenden die al wel een diploma pedagogische bekwaamheid hebben behaald, maar al lang niet meer voor de klas hebben gestaan, een opleiding van 4 maanden bij VDAB volgen. “De groep zij-instromers wordt steeds groter, en heeft andere begeleidingsnoden dan andere starters”, zegt Nathalie Vanden Bossche, coördinerend directeur secundair onderwijs van de scholengroep. “Een intensievere aanvangsbegeleiding met coaching op maat is een noodzaak geworden. Zo kunnen we niet alleen de onderwijskwaliteit garanderen, maar er ook voor zorgen dat zij-instromers de job volhouden.”

Ook experten zijn niet laaiend enthousiast. Professor onderwijssociologie Filip Van Droogenbroeck (VUB) stelt zich de vraag: “Hoeveel mensen ga je daarmee lokken en wat is hun intrinsieke motivatie? Het mag niet een keuze worden tussen ofwel ontslag ofwel naar het onderwijs. Daarnaast zijn dit duidelijk gewoon noodoplossingen voor een structureel probleem dat al lang aangekondigd was.” Professor Ruben Vanderlinde, hoofd van de educatieve masteropleidingen aan de UGent zegt: “Die maatregel van gastdocenten vind ik sowieso een verkeerd signaal: het is niet omdat we met een lerarentekort zitten, dat we iedereen die een uurtje les wil geven voor de klas moeten zetten.”

Persoonlijk vind ik het wel een meerwaarde als scholen en bedrijven meer afgestemd worden op elkaar. De leerlingen komen tenslotte terecht in die bedrijven. Maar de vraag is natuurlijk hoe pakken we dat aan? En is dit een antwoord op het lerarentekort? Mij lijkt het in ieder geval geen antwoord op het structurele lerarentekort. De gastdocenten moeten volgens mij begeleid worden door docenten, aangezien zij zelf (nog) geen diploma pedagogische bekwaamheid hebben. Dit verhoogt de werkdruk van de leraren alleen maar en doet helemaal niets aan het lerarentekort.

De 'dienstleveringscontracten' lijken me ook wel een goed initiatief om bedrijven en scholen dichter bij elkaar te brengen, maar nogmaals: dit is geen oplossing voor het structurele lerarentekort.

De extra rechten voor zij-instromers kan ik alleen maar toejuichen. Dit zou kunnen werken om het lerarentekort aan te pakken.