De aanbevelingen van de Commissie van Wijzen.

De Commissie van Wijzen, waarvan expert Dirk Van Damme voorzitter is, kwam op 18 december 2013 met een 70-tal aanbevelingen om het onderwijs te moderniseren. De Commissie wil de leerkracht waarderen als professional.

De meest opvallende aanbevelingen zijn onder meer de invoering van een 38-uren werkweek, de afschaffing van de pedagogische studiedagen, meer autonomie voor de scholen, een volledig betaald inloopjaar voor de beginnende leerkracht, extra salaris voor wie in een moeilijke school werkt en leerkrachten die deeltijds werken kunnen na enkele jaren hun vaste benoeming verliezen.

Invoering van een 38- uren werkweek.

Vanuit het werkveld komt er veel kritiek op het invoeren van de 38-uren werkweek. Leerkrachten werken meer dan 38 uren per week. De ene week misschien iets minder, om de andere week dan weer veel meer uren te presteren. Ik denk zelfs dat beginnende leerkrachten gemiddeld meer dan 38 uur per week bezig zijn. Mijn docenten van de lerarenopleiding zeggen me dat de werklast die ik nu ervaar in mijn opleiding, vergelijkbaar is met de werklast van een beginnende leerkracht. Ik kan je vertellen dat ik meer dan 38 uur per week bezig ben. Ik besteed ook nog veel meer tijd aan lesvoorbereidingen dan ervaren leerkrachten. Krijgen beginnende leerkrachten in dit rapport ook meer tijd om hun voorbereidingen te maken? Nee, het aantal uren dat je mag besteden buiten de effectieve lessen is voor elke leerkracht hetzelfde, er wordt geen onderscheid gemaakt of je een beginnende of een ervaren leerkracht bent.

Afschaffing van de pedagogische studiedagen.

Vorming en opleiding moeten de scholen anders organiseren, zodat er geen kostbare lesuren verloren gaan. De Commissie wil de pedagogische studiedagen afschaffen. In ruil zouden leerkrachten twee uur per week tijd krijgen om opleiding en vorming te volgen. Ik ben het ermee eens dat leerkrachten zich voortdurend moeten bijscholen. Levenslang leren is een vereiste om nog mee te kunnen met de veranderende maatschappij. Leerkrachten moeten mee zijn met de nieuwste methodes om het leren van de leerlingen te bevorderen. Ik vraag me af hoe het dan wel georganiseerd moet worden, als de pedagogische studiedagen afgeschaft worden.

Leerkrachten die geen vorming volgen worden gestraft door hun anciënniteitsopbouw te vertragen. Is dat de leerkracht waarderen als professional? Is er wel genoeg aanbod van vormingen en opleidingen? Voorziet de overheid voldoende middelen? Zijn die voor elke leerkracht relevant? Dat antwoord zullen we moeten afwachten.

Meer autonomie voor de scholen.

Scholen worden autonomer, directie moet meer HR-manager worden. Als de directie niet voor de klas staat, is een pedagogische bekwaamheid niet nodig. Is het dan niet belangrijk om als directie voeling te hebben met het werkveld? Kan dat zonder pedagogische bekwaamheid? Ik weet het niet. Ik ben iemand die graag onderaan de ladder begint om zich dan zo op te werken. Ik denk dat het belangrijk is dat je zelf ervaart hoe het is om leerkracht te zijn om dan pas directie te kunnen worden. Maar misschien moeten directies inderdaad meer inzetten op HR-management. Maar om daar nu de pedagogische bekwaamheid voor af te schaffen, vind ik een brug te ver. Misschien kan je dan naar analogie met de leerkracht, de taak van directie ook in een 38-uren werkweek stoppen, met uren voorzien voor opleiding en vorming.

Een volledig betaald inloopjaar voor startende leerkrachten.

Ik zou het enorm waarderen als je als startende leerkracht een inloopperiode krijgt. Ik vind het zelfs nodig om voor alle leerkrachten (ook ervaren leerkrachten) op een nieuwe school een inloopperiode te voorzien. Om de school en de klas(sen) te leren kennen. Elke school is anders, elke klasgroep is anders. Dit hoeft dan niet perse een volledig schooljaar zijn.

Wie in een moeilijke school werkt, krijgt extra salaris.

Het lijkt me logisch dat scholen die het moeilijker hebben meer middelen krijgen. Leerkrachten meer salaris geven, omdat ze in een moeilijke school werken, daar moet ik nog eens goed over nadenken. Leerkracht wordt je niet omdat je er veel geld mee kan verdienen. Leerkracht wordt je omdat het je passie is. Ik kan me wel voorstellen dat je als leerkracht een voorkeur hebt voor een bepaalde doelgroep. Leerkrachten die voor een moeilijke school kiezen doen dit vanuit een ideologie, denk ik. Zijn de leerkrachten gebaat bij meer loon of willen ze liever extra hulp? Een extra leerkracht in de klassen van moeilijke scholen lijkt mij persoonlijk beter.

Leerkrachten die deeltijds werken kunnen na enkele jaren hun vaste benoeming verliezen.

Voltijds werken wil de Commissie stimuleren, omdat die leerkrachten dan ook andere taken op zich kunnen nemen. Ik weet niet hoe het eraan toegaat in het onderwijs, maar in mijn vorige jobs in de sociale sector was het zo dat je tijdens een deeltijdse opdracht een voltijdse job moest doen. Dus wat je normaal in 5 dagen presteert, moest dan in 4 dagen gedaan worden. Ook bleven de nevenactiviteiten zoals vergaderingen en overleg bestaan. Ik denk dat de leerkrachten die deeltijds werken ook moeten deelnemen aan klassenraden, oudercontacten, enz. Dan nemen ze die taken toch ook al op. Minister Weyts wil een modern personeelsbeleid. Deze maatregel past daar volgens mij niet in. Dit leidt ons natuurlijk naar het debat van de vaste benoemingen. Je kan je de vraag stellen of vaste benoemingen al dan niet passen binnen een modern personeelsbeleid.

Dit is maar een greep uit de 70-tal aanbevelingen waarmee de politiek en het onderwijs aan de slag moeten gaan. Dat gaat deze legislatuur niet meer lukken. Zulke veranderingen hebben tijd nodig. Men schat één of twee legislaturen. Op 9 juni 2024 zijn het verkiezingen. Is het een verkiezingsstunt? Heeft Ben Weyts zich populair gemaakt met deze aanbevelingen? Ik ben benieuwd.

Bron:

Nws, V. (2023b, december 18). Werkweek van 38 uur en meer aandacht voor startende leraren: Commissie van Wijzen doet 70 voorstellen om onderwijs te hervormen. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/12/18/commissie-van-wijzen-doet-met-rapport-70-voorstellen-om-onderwij/