Arnhems museum

Vandaag vulden we onze regenachtige namiddag met een bezoekje aan Museum Arnhem, een museum voor moderne kunst, hedendaagse kunst, toegepaste kunst en vormgeving. Gelegen in een prachtig gebouw dat in 1873 als een herensociëteit werd ontworpen door architect Cornelis Outshoorn op de oude stuwwal aan de rand van Arnhem. De uitstraling van het oorspronkelijke gebouw, dat sindsdien een aantal keren werd uitgebreid en vernieuwd, in combinatie met een mooie beeldentuin zijn op zichzelf al een bezoekje waard. Maar de vijf tentoonstellingen verspreid over de 15 zalen in het gebouw maakten van deze uitstap een namiddag-vullend programma.

De eerste kamer die we betraden nodigde uit tot deelname; een beperkt aantal kunstwerken te bezichtigen door middel van een VR-bril waarbij er met stickers ‘likes’ en ‘hartjes’ konden worden uitgedeeld. Ook kon er in tekstballonen bijgeschreven worden waarom juist dat ene werk wel of geen indruk had gemaakt. In de tweede kamer konden er dan weer schuifjes worden opengetrokken om op zoek te gaan naar meer kunstwerken.

Het is onbegonnen werk om de complete ervaring tot in detail te bespreken. Daarom bespreek ik graag de twee tentoonstellingen die het meest uitgebreid aan bod kwamen en ook het meeste indruk hebben gemaakt, namelijk ‘Hans Baluschek en Carel Willink – Kunst voor het volk’ en ‘How dare you make me feel this way’.

Berlijns kunstenaar Hans Baluschek (1870-1935) is een in België en Nederland relatief

onbekende kunstenaar, die in Duitsland gevierd wordt omwille van zijn sociaal geëngageerde kunst. Zijn werken portretteren veelal de outcasts van de maatschappij en thema’s als armoede, sociale ongelijkheid, prostitutie en dakloosheid steken meermaals de kop op. Soms kleurrijk, soms ijskoud zwart en wit met in zijn latere werken, vaak een eerder fatalistisch wereldbeeld. Tijdens zijn carrière als docent richtte hij onder andere een kunstacademie op voor vrouwen, in een tijd waar deze vrouwen systematisch niet werden toegelaten tot kunstopleidingen.

Hij was ook één van de leermeesters van Carel Willink (1900-1983), een Nederlands kunstschilder die gezien wordt als de belangrijkste schilder van het magisch realisme, een kunststroming waarbij er getracht wordt om de werkelijkheid te verbinden met de fantasie. Vrolijke, kleurrijke portretten en uitgesproken abstracte werken wisselden elkaar af. Waar bij zijn leermeester de oorlogsdreiging steeds meer op de voorgrond kwam te staan straalden de tentoongestelde werken van Willink vooral hoop en positieve energie uit.

Om de tentoonstelling ‘How dare you make me feel this way’ te bespreken wil ik graag de korte beschrijving meegeven waarmee Museum Arnhem deze op hun website zelf omschrijft: ‘In How Dare You Make Me Feel This Way staan trans en queer vreugde centraal. Het is géén aanklacht, maar een dankwoord. Hoe durf je me zo te laten voelen? Zo fijn en vol verwondering, maar ook zo zoekende en verward?’

Ik vind het moeilijk om deze tentoonstelling te beschrijven op een manier die het mogelijk maakt voor anderen om er zich een juiste voorstelling van te maken. Het is een combinatie van ingetogen en totally over the top proud to be gay; fotoreportages van queer koppels en transgenders in transitie worden afgewisseld met gouden springkastelen en muziekvideo’s van een vrouw in roze latex, compleet met roze zweepje en gigantische dildo’s, in een setting die recht uit een pornofilm lijkt te komen. Het is expliciet en gewaagd, dapper en in your face; het kan niet anders dan stof tot nadenken zijn.

Hoe verschillend de verschillende tentoonstellingen ook zijn lijkt de rode draad steeds dezelfde; er worden mensen en situaties geportretteerd die meestal geen centrale plaats vinden in musea. Het zijn niet de klassieke mooie portretten en landschappen die je te zien krijgt hier, de outcasts en de onderkant van de maatschappij krijgen hier een centrale plaats.

Het is een interactief museum met veel afwisseling. Moeilijke thema’s die ook voor jongeren relevant kunnen zijn komen open en bloot aan bod. Dit maakt het tot een geschikt museum om met de klas te doen.

Het was voor mij een hele ontdekking, ik ga niet vaak naar musea, maar dit raakte me wel. De sociale thema’s die er aan bod kwamen interesseren me heel erg. Ik ben dan ook sociaal werker van opleiding. Ik hoop mijn leerlingen ook zo enthousiast te krijgen voor musea. Ik ben in ieder geval van plan om dit meer te doen.